اساساً آگاهی از فرایندهای شناختی فراگیران، از ضروری ترین وظایف معلمان و استادان است؛ چرا که فرایند رشد فراگیر، علایق، میزان انگیزش، بلوغ عاطفی، سوابق اجتماعی و تجارب گذشته او از عواملی هستند که همواره بر روش کار استاد اثر می گذارند. لذا هرگاه استادی تصور کند بدون آگاهی از فرایند رشد ذهنی، عاطفی و اجتماعی فراگیران می تواند در انجام وظایف آموزشی خویش موفق باشد دچار اشتباه شده است.[1] یکی از شاخه های مهم علم روان شناسی، روان شناسی تربیتی است که رسالت اصلی آن به کار بستن قواعد و یافته های مختلف روان شناختی در فرایند تعلیم و تربیت بوده و از محورهای اساسی آن بحث از «ویژگی های یادگیرنده» یا تربیت شونده است. این محور که ما از آن به «مخاطب شناخت» یا مخاطب شناسی» یاد می کنیم، ارتباط مؤثر با فراگیر و یادگیرنده را سهل و آسان می سازد و از دشواری های آموزش و یادگیری می کاهد.

این مقاله در پی تأکید بر شناخت مخاطبان از ابعاد مختلف قبل از تدریس و آموزش است به این امید که استادان محترم بر اساس ظرفیت و ظرافت آنان آموزش و تدریس را پی ریزی نمایند.